Эдэр бэтэринээр Игнат Андреев: «Кими сыһытабыт да, кини иннигэр эппиэти сүгэбит»

Бу дьыл олунньу 12-с нүѳмердээ5и хаһыакка «Эдэр бэтэринээрдэр үлэлээн эрэллэр» диэн ааттаах Лариса Андреева суруйуута бэчээттэммитэ. Онно ааптар улууспутугар биэс эдэр исписэлиис куоракка уонна тыаларга кэлэн, үлэлии-хамсыы сылдьалларын туһунан сырдаппыта. Ол эдэр үлэһиттэртэн биирдэстэрэ Игнат Андреев буолар.

Игнат дьонун кэтэх хаьаайыстыбаларыгар тутаах үлэһит уонна утумнааччы буолан, бу талбыт идэтигэр оҕо сааһыттан сыаллаах-соруктаах улааппыта.

- Мин 1995 сыл от ыйын 23 күнүгэр элбэх оҕолоох дьиэ кэргэнҥэ үһүс оҕоннон тѳрѳѳбүтүм. Бэйэбин ѳйдүүр буолуохпуттан ыла куруутун хамсыыр харамайы, дьиэ кыылларын интириэһиргиибин. Тыа сирин оҕото буоларым быһыытынан, үлэҕэ убанан улааппытым. Ол курдук 2002 сыллаахха Марха орто оскуолатыгар киирбитим. Онтон 2009 сылтан  техническэй лицейгэ үѳрэнэн, 2013 сыл олох киэн аартыгар үктэммитим. Оҕо сааһым баҕатын толороору чопчу Дьокуускайдаа5ы тыа хаһаайыстыбатын академиятыгар устудьуоннуу киирэн, урдук үѳрэх кыһатын кыһыл дипломунан түмүктээн, улууспун, тѳрѳѳбут нэһилиэкпин сайыннарар сыаллаах дойдубар кэлбитим. Билигин Таркаайы нэһилиэгин ветучаастагын сэбиэдиссэйинэн үлэлиибин.

- Үлэ хамнас хайдаҕый? Нэьһлиэккитигэр кыыл-суол ахсаана тѳһѳ элбэҕий?

- Таркаайы нэһилиэгэ Марха кустатыгар элбэх бааьһнай хаһаайыстыбалаах нэһилиэк быһыытынан биллэр. Күн бүгүнҥү туругунан уопсайа 1000 кэриҥэ хороҕор муостаах уонна сыспай сиэллээх баар. Ону таһынан биирдиилээн дьон түргэнник ситэр кыыллары – сибиинньэни, кролигы, дьиэ кѳтѳрдѳрүн ииттэллэр. Сылын аайы дьиэ харамайдарыгар, о.э. ыкка, куоскаҕа ииримтийиини уонна ис үѳнун утары (дегельминтизация) быһыы оҥоробут. Нэһилиэкпит дьоно уталыппакка кэлэн быһыыларын бэрдэрэллэр.

- Дьиэ кыылыгар быһыыны хаһыттан бэриллэрий?

- Холобур, ыт оҕотугар бастакы быһыыны иккис ыйын кэннэ бэриллэр. Ол иннинэ кинини ыарыыттан бэйэтин колостральнай (ийэтин үүтүн кытта бэриллибит) иммунитета кѳмүскүүр. Ыкка, уопсайынан, плотояднайдар чумаларыттан, парвовируснай энтериттан, вируснай гепатиттан, аденовируснай инфекциялартан уонна лептосирозтан утары быһыы бэриллэр.

- Күѳх экран нѳҥүѳ кэпсиир хотуобай аһылыктарынан дьиэ кыылын аһатар туһунан туох дии саныыгын?

- Тыынар тыыннаах иммунитета оһоҕоһугар баар диэн үѳрэтэбит. Ол иһин кини хайдах аһыыр да, доруобуйатын туруга оннук буолар. Бэлэм аһы ѳр кэмҥэ сиэттэххэ, кыылын куртах-оһоҕос ыарыыта буолар, ис уорганыгар улахан охсууну ылар. Ол һьин үлүһүйбэккэ кэмиттэн кэмигэр сиэтэр ордук.

- Ыраастык тутуу туһунан тугу этиэн этэй?

- Ыт, куоска оҕотун сотору-сотору сууйар сатаммат. Ыйга биирдэ эбэтэр киртийэриттэн кѳрѳн тириилэрэ бааһырбатын диэн анал мыыланнан сууйар наадалаах. Онтон олох сууллубат кыыл-сүѳл араас ыарыыга (быт-былахы, чиэрбэ) сыстыан, хаһаайыттарын да сыһыарыан сѳп. Холобур, кыыл быарыгар, тыҥатыгар үѳскүүр лингватулез диэн чиэрбэ баар. Ѳрѳспүүбүлүкэбит биир киин улууһугар бэлиэтэммит этэ, биһиэхэ суох. Ити ыарыыттан эмп-том кѳмѳлѳѳбѳт, быһан ылан быраҕыллар эрэ. Онон биири субэлибин – кыылга-сүѳлгэ да, киһиэхэ да гигиена тутуһуллуохтаах.

- Дьиэ харамайын иитиигэ сүрүн быраабылан туохха сытарый?

- Тыынар тыыннаах барыта биир буолбат. Киһи кэриэтэ, кыыл эмиэ бэйэтиттэн тутулуктаах. Онтон доруобай буолалларыгар иитиллэр усулуобуйа улахан оруолу оонньуур. Үчүгэй сыһыанҥа, кѳрүүгэ-истиигэ хайа да кыыл ситэр-хотор, тѳлѳһүйэ улаатар уонна уһуур. Биири ѳйдүѳх тустаахпыт, кими сыһытабыт (дьиэтитэбит) да, кини иннигэр эппиэти сүгэбит («Маленький принц» А. Сент-Экзюпери).

Игнат, бэйэтэ этэринэн, билигин быйаҥа баһаам. Хаһаайыстыбаларыгар 14 сүѳһү, 10 сылгы, 1 коза, 2 кролик уонна 25 куурусса баар. Аҕыйах хонуктааҕыта чоппуускалара тахсыбыттар, соторутааҕыта кролик оҕолоро эмиэ күн сирин кѳрбүттэр. Бачча элбэх «эһээхэйдэри» ийэлэрэ кыайан тоторуо суохтара диэн «оҕолорун» бэйэтэ бүѳбэйдэһэр. Кэпсээнин түмүктээт, эдэр бэтэринээр салгыы кролик оҕолорун эмсэҕинэн аһата хаалла.

Идэтигэр бэриниилээх, кэскиллээх үлэһиккэ ситиһиилэри баҕарабыт!

 

Александра Варламова «Ньурба» хаһыакка бэчээттэммит ыстатыйатыттан

 
По теме
Сотрудники отделения экономической безопасности и противодействия коррупции ОМВД России по Мирнинскому району Якутии пресекли противоправную деятельность 34-летнего гражданина Азербайджанской Республики,
4.jpg - Мирнинский район В 2023 году на территории Якутия зарегистрировано 123 дорожно-транспортных происшествия с участием несовершеннолетних, в результате которых 1 ребенок погиб, 139 детей получили травмы.
Мирнинский район
JPG Файл - УМВД Республики Саха (Якутия) В дежурную часть отдела МВД России по Мегино-Кангаласскому району обратился представитель предприятия, занимающегося автоперевозками, с сообщением о краже 9 грузовых автошин.
УМВД Республики Саха (Якутия)
В медицинскую часть исправительной колонии № 1 поступило новое медицинское оборудование - УФСИН России по Республике Саха (Якутия) В рамках модернизации филиалов медико-санитарной части № 14 ФСИН России, расположенных в исправительных учреждениях УФСИН России по Республике Саха (Якутия),
УФСИН России по Республике Саха (Якутия)
В Якутии стали известны  10 лучших архивов республики - Правительство Республики Саха (Якутия) Муниципальные архивы  Аллаиховского, Мирнинского, Намского, Нерюнгринского, Нюрбинского, Сунтарского, Таттинского, Усть-Алданского, Чурапчинского районов и города Якутска признаны лучшими в регионе.
Правительство Республики Саха (Якутия)