БЭЙЭ КҮҮҺҮНЭН СҮҮҺҮНЭН ТӨБӨЛӨӨХ ХАҺААЙЫСТЫБА ТЭРИММИТ НЬУРБА ЫАЛА

Ньурбаттан чугас сытар Дьиикимдэ нэһилиэгэр Василий Христофорович, Парасковья Николаевна Тогоноховтар дьиэ кэргэннэрэ бааһынай хаһаайыстыба тэринэн, сүөһү, сылгы иитиитинэн дьарыктаналлар. Ыарахантан толлон турбакка, кимтэн да көмө-өйөбүл ылбакка,    туруулаахтык үлэлиир  саха хорсун-хоодуот ыала  эдэрдэргэ холобур буоллун.   

Ньурба Дьиикимдэтигэр олорор  Тогоноховтар  хороҕор муостааҕы, сыспай сиэллээҕи иитэн, өбүгэ төрүт дьарыгын тутан олороллор. Кинилэр курдук судаарыстыбаттан көмөтө суох аҥардас харыларын күүһүнэн элбэх сүөһүлэммит, сылгыламмыт саха ыала тарбахха баттанар буолуохтаах. «Ньурба» хаһыат кэрэспэдьиэнэ элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн ийэтэ  Парасковья Николаевналыын  кэпсэттэ.

— Парасковья Николаевна, дьиэ кэргэнин туһунан билиһиннэр эрэ.

— Мин 1972 сыллаахха Маалыкайга олорор Елисеевтэр дьиэ кэргэннэригэр тохсус оҕобун. Аҕам Николай Егорович учуутал, ийэм Елизавета Степановна оскуолаҕа техүлэһитинэн үлэлээбитэ. Оскуола кэнниттэн Дьокуускайдааҕы кэпэрэтиибинэй техникуму, кэлин Сибиирдээҕи потребительскай кэпэрэтиип үөрэҕин кэтэхтэн үөрэнэн бүтэрбитим. Табаар атыытын исписэлииһэ идэтин ыламмын, «Дьиикимдэтээҕи Кооператор» ХЭО сэбиэдиссэйинэн үлэлиибин. Кэргэним  Василий Христофорович Тогонохов  төрүт Дьиикимдэ олохтооҕо, алта оҕолоох Христофор Васильевич, Мария Прокопьевна дьиэ кэргэннэригэр үһүс оҕонон күн сирин көрбүт. Биһиги 1992 сыллаахха ыал буолбуппут. Аҕыс оҕолоохпут, 4 кыыс, 4 уол, икки сиэн кыргыттардаахпыт. Улахан кыыс  Сардаана  ыал буолан куоракка олохсуйан олорор,  Сааскылаана  Новосибирскай куоракка,  Христофор  Ньурбатааҕы,  Василий  Дьокуускайдааҕы техникумҥа үөрэнэллэр.  Елизавета  оҕо эрдэҕиттэн инбэлиит, ол эрэн дьиэ тутаах көмөлөһөөччүтэ,  Саша,  Кристина  оскуолаҕа үөрэнэллэр, саамай кырабыт  Ньургун  дьиэ киһитэ.

— Элбэх оҕолоох эбиккит, бары туһа дьоно буоллахтара дии?

— Биһиги дьиэ кэргэн оҕолорбутун бэйэ холобурунан иитэбит. Дьиэ ис-тас үлэтигэр, сайынын окко, кыһынын хотон үлэтигэр, мас мастааһыныгар, сылгы, сүөһү көрүүтүгэр бэйэбитин батыһа сылдьан үөрэнэллэр. Сылын аайы күһүн Ньурбаҕа олорор эбээлээх эдьиийбит үүннэрэр хортуоппуйдарын хостуурга көмөлөһөбут.

— Иллэҥ кэмҥитигэр туох дьарыктааххытый?

— Аҕабыт Василий Христофорович иллэҥ бириэмэтэ суох да буоллар, түгэн көһүннэҕинэ айылҕаҕа налыччы сылдьарын ордорор. Мин ийэ киһи быһыытынан иистэнэбин, кылынан ону-маны оҥоробун. Волейболлуурбун, сааһын хайыһардыырбын сөбүлүүбүн. Оҕолорбут спордунан сөбүлээн дьарыктаналлар. Василий ГТО үрүҥ көмүс медалиһа. Улахан уол айылҕаҕа сылдьан бултуурун-алтыырын сөбүлүүр. Александр ыллыыр, хомуска оонньуур, Кристина үҥкүүлүүр.

— Хаһааҥҥыттан бааһынай хаһаайыстыба буолбуккутуй?

— Тыа ыалын сиэринэн кэтэх хаһаайыстыбаламмыппыт 20-чэ сыл буолла. 2016 сыл ахсынньытыттан бааһынай хаһаайыстыба буолбуппут. Бастаан тэринэрбитигэр хантан да көмө харчы ылбакка, бэйэбит кыахпытынан тэриммиппит. Быһа холоон 40 төбө сүөһүлээх, маны таһынан 12 ыанар ынахтаах, 50-ча сылгылаах этибит. Быйылгы төрүөҕү кытары 50-ча сүөһү, ол иһигэр 16 ыанар ынаҕы, 60-ча сылгыны көрөбүт. Биһиэхэ 13 чааһынай хаһаайыстыбалар сыстаннар, быйылгы үүппүт былаанын 90 тоннаны толорон, эбии былаан ылбыппыт. Сүөһүлэрбитин икки хотонунан көрөбүт. Ыанньык уонна субайдар тус-туспа тураллар. От үлэтигэр аҕабыт бииргэ төрөөбүттэрэ, күтүөттэрбит оҕолорунаан күүс-көмө буолаллар. Аймахтарбыт көмөлөрүнэн тиэхиньикэнэн оттуубут. Аймахтар бары кыттыһан оту бириэстиир тиэхиньикэни атыылаһан үлэбитин син чэпчэппит курдукпут. Быйыл кураан дьыл буолан, от үүнүүтэ мөлтөһүөр. Кыстыыр оппут сыыһа-халты тиийэрэ буолуо. Субсидиянан уотурба, зернофураж кэлэрэ буоллар диэн баҕа санаалаахпыт.

— Тыа хаһаайыстыбатын департаменын өртүттэн туох көмө баарый?

— Тыа хаһаайыстыбатын өттүттэн көмө суох. Үүппүт харчытын суотугар бэйэбит уйунан олоробут. Отунан, чэпчэтиилээх уматыгынан хааччыйыы баара буоллар бэрт этэ.

— Быйыл тыа хаһаайыстыбатыгар сыһыаннаан «Меркурий» федеральнай ситиминэн ветеринария электроннай көрүҥүнэн сертификат биэриилэрэ олоххо киирдэ. Хаһаайыстыбалаахтарга бу көрүҥ киирдэ да?

— Сайаапка биэрэн пароль ылбыппыт эрээри, интернет ситимэ мөлтөҕө мэһэйдиир.

— Элбэх оҕолоохторго туох көмө көрүллэрий?

— Элбэх оҕолоох буоларбыт быһыытынан социальнай пособие, маны таһынан, оскуолаҕа үөрэнэр оҕолорбутугар судаарыстыбаттан көмө ылабыт. 2012 сыллаахха өрөспүүбүлүкэтээҕи Ийэ хапытаалын туһаммыппыт. Түөртэн элбэх оҕолоох ийэ буоларым быһыытынан СӨ «Үлэ бэтэрээнэ» дастабырыанньалаахпын.

— Инники былааҥҥыт?

— Саҥа хотон туттуохпутун, оттуур сирбитин күрүөлүөхпүтүн баҕарабыт, сылгы баазатын тэринэр санаалаахпыт.

— Тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанааччыларга баҕа санааҕыт.

— Туохтан да чаҕыйбакка саха төрүт дьарыгын өрө тутан, тыа сирэ сайдарыгар үлэлээх-хамнастаах буоллуннар.

  Ааптар: Антонина Семенова

 
По теме
О конференции противопожарных служб субъектов Российской Федерации в области обеспечения пожарной безопасности - МЧС Республике Саха (Якутия) Перспективы развития противопожарных служб различных регионов страны в вопросах обеспечения пожарной безопасности, основные направления деятельности для снижения смертности и ущерба на пожарах,
МЧС Республике Саха (Якутия)
4.jpg - Мирнинский район В 2023 году на территории Якутия зарегистрировано 123 дорожно-транспортных происшествия с участием несовершеннолетних, в результате которых 1 ребенок погиб, 139 детей получили травмы.
Мирнинский район
Фотофакт: Историк Пантелеймон Петров на открытии выставки со своей первой учительницей - ИА SakhaLife.Ru Кандидат исторических наук Пантелеймон ПЕТРОВ со своей первой учительницей Варварой Сергеевной ЗВЕРЕВОЙ на открытии своей выставки, посвященной 75-летию учёного, эксперта по истории города Якутска.
ИА SakhaLife.Ru
В Якутске состоялся I Открытый конкурс исполнителей на кылыһах кырыымпе - Министерство культуры        28 марта с.г. состоялся I Открытый конкурс исполнителей на кылыһах-кырыымпе, посвящённый 10-летию ансамбля якутских инструментов "КЫЛ САХА" Национального театра танца РС (Я) им.
Министерство культуры